Bước nhảy vọt lịch sử trong cuộc chiến chống chủ nghĩa thực dân chất thải

Bước nhảy vọt lịch sử trong cuộc chiến chống chủ nghĩa thực dân chất thải

Ngày 14 tháng 9 năm 2022 – Hôm nay, Liên minh Toàn cầu về Giải pháp Thay thế Lò đốt (GAIA) ở Châu Á Thái Bình Dương và các tổ chức thành viên của nó đã kết thúc bước đầu tiên của quy trình phục hồi công lý với tổ chức Ocean Conservancy (OC) có trụ sở tại Hoa Kỳ. Quy trình này nhằm mục đích giải quyết những thiệt hại trong nhiều năm do báo cáo “Stemming the Tide” gây ra (hiện đã bị xóa khỏi trang web của OC) bằng cách sửa lại câu chuyện và đồng ý thực hiện các hành động phục hồi theo yêu cầu của cộng đồng và các lĩnh vực bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi báo cáo.

Trái ngược với báo cáo năm 2015 đặt trách nhiệm về rác thải nhựa lên vai 5 quốc gia châu Á (Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam) trong khi bỏ qua vai trò của các nước phát triển trong việc sản xuất thừa nhựa và xuất khẩu chất thải, quá trình này đang dẫn đến điểm chung mới. Các thỏa thuận bao gồm ưu tiên các chính sách giảm thiểu nhựa, chuyển nguồn lực sang các giải pháp Không Chất thải, lên án các giải pháp sai lầm như đốt nhựa trong cái gọi là lò đốt “biến chất thải thành năng lượng” (WTE) và “tái chế hóa chất” và cơ chế trách nhiệm.

Froilan Grate, Điều phối viên GAIA Châu Á Thái Bình Dương chia sẻ: “Việc rút lại báo cáo chưa từng có tiền lệ này là một cơ hội để ngăn chặn chủ nghĩa thực dân chất thải nhiều thập kỷ qua”. “Ocean Conservancy có nhiệm vụ nâng cao nhận thức của các tổ chức và nhà hoạch định chính sách khác về câu chuyện sai sự thật được tuyên truyền bởi báo cáo. Chúng tôi kêu gọi tất cả các tổ chức tuân thủ các nguyên tắc tổ chức dân chủ khi tương tác với các cộng đồng ở các nước đang phát triển và tôn trọng các giải pháp dựa trên tình hình thực tế của cộng đồng”. Grate khuyến khích những người ủng hộ củng cố quy trình phục hồi công lý.
Được hình thành lần đầu tiên vào năm 1989, chủ nghĩa thực dân chất thải là quá trình các nước giàu và phát triển thể hiện sự thống trị so với các nước kém phát triển khác thông qua việc xuất khẩu chất thải độc hại, khiến các nước tiếp nhận (và thường là thiếu cơ sở hạ tầng) phải đối phó với chất thải, do đó ảnh hưởng nghiêm trọng tới cộng đồng và môi trường của họ.
Christie Keith, Điều phối viên Quốc tế của GAIA, giải thích, “Năm quốc gia châu Á được đề cập trong báo cáo không nên bị đổ lỗi cho rác thải nhựa. Lỗi đó nằm ở các tập đoàn đã sản xuất và đưa lượng nhựa ra môi trường ngày càng tăng – và những người đấu tranh cho các giải pháp không rác cộng đồng (Zero Waste Community) xứng đáng được tôn vinh và trân trọng, chứ không phải bị tấn công. Chúng tôi hoan nghênh cam kết của OC trong việc khắc phục những tác hại đã gây ra và đề cao các giải pháp Không Chất thải. ”

Aditi Varshneya, Điều phối viên Thành viên GAIA Hoa Kỳ, cho biết thêm, “Stemming the Tide” cũng gây hại cho cộng đồng theo nhiều cách. Các phát hiện của báo cáo đã làm suy yếu những nỗ lực lâu dài của cộng đồng nhằm đạt được các chính sách bền vững về y tế, quản lý chất thải và tài trợ”.
Rahyang Nusantara của Aliansi Zero Waste Indonesia nhấn mạnh rằng, “Báo cáo (‘ Stemming the Tide ’) đã gây hại cho cộng đồng của chúng tôi nhưng chúng tôi không phải là nạn nhân vì chúng tôi có các giải pháp.” David Sutasurya của Yaksa Pelestari Bumi Berkelanjutan (YPBB) cho biết thêm, “Chúng tôi có các giải pháp Không Chất thải để chống lại chất thải”. Sutasurya chia sẻ rằng trong năm đầu tiên của các khu vực thí điểm ở Bandung, các quận đã chuyển thành công 950 kg rác khỏi các bãi chôn lấp mỗi ngày và tiết kiệm được khoảng 63 triệu IDR (4.300 USD) chi phí vận chuyển rác.

Theo Satyarupa Shekhar, Điều phối viên Châu Á Thái Bình Dương của phong trào #breakfreefromplastic, “Báo cáo của OC, được soạn thảo bởi McKinsey & Company, một công ty tư vấn quản lý toàn cầu có khách hàng bao gồm một số nhà gây ô nhiễm nhựa hàng đầu thế giới, đã làm loãng các hạn chế hiện có về đốt rác và mở ra cánh cửa cho các giải pháp sai lầm và các bản sửa lỗi công nghệ gây tranh cãi để đối phó với cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa. Một số ví dụ rõ ràng là: ở Philippines, nơi mà lệnh cấm đốt rác trên toàn quốc bị đe dọa bởi các đề xuất mới cho phép các nhà máy đốt rác phát điện và ở Indonesia, nơi chính phủ tiếp tục thúc đẩy đốt rác bất chấp phán quyết của Tòa án Tối cao đã thu hồi Quy định của Tổng thống số 18/2016, trong đó đẩy nhanh sự phát triển của các nhà máy điện hoặc lò đốt rác thải. ”
Bên cạnh việc rút lại báo cáo, OC thừa nhận sai lầm của mình trong việc tập trung vào quản lý chất thải nhựa và xem xét lại quan điểm của mình về đốt rác phát điện và các công nghệ tương tự khác để đối phó với cuộc khủng hoảng chất thải nhựa đang gia tăng. OC cũng đã thừa nhận lỗi của mình khi không xem xét công việc của các cộng đồng địa phương và những ảnh hưởng sau đó của báo cáo đối với họ.
Hoan nghênh sự thay đổi quan điểm của OC, Aileen Lucero của Liên minh Ecowaste ở Philippines và Daru Rini của ECOTON ở Indonesia đã minh họa rằng cuộc khủng hoảng nhựa hiện nay không phải là vấn đề quản lý chất thải, mà thay vào đó, vấn đề cần được giải quyết bằng cách xem xét toàn bộ vòng đời của nhựa. Rini nói rằng, “vấn đề bắt đầu từ thời điểm nhiên liệu hóa thạch được chiết xuất để sản xuất nhựa sử dụng một lần (SUP).”
Chống lại các giải pháp sai lầm đối với ô nhiễm nhựa
Trong những năm gần đây, một số giải pháp sai lầm đã được đưa ra để chống lại cuộc khủng hoảng nhựa, từ đốt chất thải đến “tái chế hóa học”, chúng không giải quyết được toàn bộ vòng đời của nhựa.
Đối với Sonia Mendoza, Chủ tịch Quỹ Đất Mẹ tại Philippines, “Mỗi quốc gia phải chịu trách nhiệm về chất thải mà mình tạo ra và không xuất khẩu chúng dưới chiêu bài‘ thương mại ’. Đốt chất thải cũng không phải là một lựa chọn. Biến chất thải thành năng lượng (đốt rác phát điện) cũng có thể có nghĩa là: lãng phí năng lượng.”

Nhìn vào vòng đời của nhựa dùng một lần, Xuân Quách, Điều phối viên Liên minh Không rác Việt Nam, nhấn mạnh rằng “Đốt rác phát điện và tái chế hóa chất không bền vững”. Nindhita Proboretno thuộc Tổ chức Nexus 3 ở Indonesia cho biết thêm, “Những công nghệ đó không phải là giải pháp thân thiện với môi trường và không có chỗ đứng trong một thế giới đang đấu tranh chống lại biến đổi khí hậu”.
Xavier Sun, người sáng lập Liên minh Không chất thải Đài Loan, đồng ý, nói rằng các chiến lược như vậy chỉ “gây ra ô nhiễm độc hại hơn nữa (chẳng hạn như tro bụi, tro bay và khí nhà kính (GHG) gây hại cho khí hậu và sức khỏe con người của chúng ta. Ngoài ra, chúng khuyến khích tiếp tục sản xuất nhựa, và phá hoại các giải pháp thực sự. ”

Hướng tới Không Chất Thải
Trong khi đó, Merci Ferrer chiến binh của Chống Rác thải (WOW-BFFP) – Negros Oriental ở Philippines, nói thêm rằng “Quá trình này với OC sẽ mang lại công lý và sự công nhận cho công việc của các cộng đồng tham gia vào công việc Không Chất thải”.
Tóm tắt ý kiến của tất cả các nhà lãnh đạo chủ chốt, Nalini Shekar của Hasiru Dala ở Ấn Độ cho biết thêm, “Báo cáo Stemming the Tide của OC đã ảnh hưởng đến các nhà hoạch định chính sách để chuyển hướng các nguồn lực có giá trị dành cho các giải pháp Zero Waste phi tập trung sang các hoạt động không bền vững tập trung, mang tính cơ học cao và gây ra những tổn hại khác cho cộng đồng. Tuy nhiên, việc rút lại báo cáo là một bước hướng tới việc chữa lành và khắc phục những thiệt hại đã gây ra – một lần nữa cho thấy rằng Zero Waste là giải pháp bền vững duy nhất”.
#GAIA – GAIA là một liên minh trên toàn thế giới gồm hơn 800 nhóm cơ sở, tổ chức phi chính phủ và cá nhân tại hơn 90 quốc gia. Với công việc của mình, chúng tôi hướng tới việc thúc đẩy sự thay đổi toàn cầu hướng tới công bằng môi trường bằng cách tăng cường các phong trào xã hội cấp cơ sở nhằm thúc đẩy các giải pháp giảm chất thải và ô nhiễm. Chúng tôi hình dung một thế giới công bằng, không rác thải được xây dựng dựa trên sự tôn trọng các giới hạn sinh thái và quyền của cộng đồng, nơi mọi người không phải chịu gánh nặng ô nhiễm độc hại và các nguồn tài nguyên được bảo tồn bền vững, không bị đốt cháy hoặc chôn lấp.

——

GAIA là một liên minh trên toàn thế giới gồm hơn 800 nhóm cơ sở, tổ chức phi chính phủ và cá nhân tại hơn 90 quốc gia. Với công việc của mình, chúng tôi đặt mục tiêu thúc đẩy sự thay đổi toàn cầu hướng tới công bằng môi trường bằng cách tăng cường các phong trào xã hội cấp cơ sở nhằm thúc đẩy các giải pháp chống lãng phí và ô nhiễm. Chúng tôi hình dung một thế giới công bằng, không rác thải được xây dựng dựa trên sự tôn trọng các giới hạn sinh thái và quyền của cộng đồng, nơi mọi người không phải chịu gánh nặng ô nhiễm độc hại và các nguồn tài nguyên được bảo tồn bền vững, không bị đốt cháy hoặc đổ bỏ.